Deze week deelde mijn Reiki leraar Griet wijze woorden in haar wekelijkse livestream: “Om iets te kunnen loslaten, moet je het eerst kunnen omarmen.” Ik voelde hoe de woorden resoneerden in elke vezel van mijn lichaam. Als mens is loslaten één van de moeilijkste dingen om te doen. Enerzijds hebben we van nature de neiging om liever vast te houden dan los te laten. Omdat we zo graag controle en zekerheid willen, en als de dood zijn voor verandering. Anderzijds, wanneer we wel beseffen dat we iets willen loslaten, loopt dat proces allesbehalve van een leien dakje. We zijn bang voor wat er komen zal, of we denken simpelweg dat we het niet kunnen. Maar wat blijft er eigenlijk over na het loslaten? En wat betekent loslaten dan juist?

Loslaten is niet gelijk aan wegduwen

Iedereen heeft waarschijnlijk wel zijn eigen definitie van loslaten. Ik zie het vooral als iets kunnen laten rusten in jezelf, eerder dan het voorgoed achter je te laten. Iets een plaats geven in je leven en dan met zachtheid verder dragen. Dat kan een situatie zijn, maar natuurlijk ook een persoon, een job, een bepaald gevoel dat je overheerst of (oude) delen in jezelf.

Wanneer we merken dat we iets niet graag hebben en achter ons willen laten, zijn we dikwijls geneigd om het weg te duwen. Een onaangenaam gevoel, een rotte opmerking of een akelige situatie: hoe rapper we er vanaf zijn, hoe beter. Maar dikwijls blijft het daardoor net nog sterker hangen. Loslaten staat immers niet gelijk aan wegduwen. Of verdringen, of onder de mat steken, of vermijden. We moeten eerst aanvaarden dat dat onaangenaam gevoel, die rotte opmerking of die akelige situatie er IS, vooraleer we ze kunnen loslaten. Het is onze grote uitdaging in het leven om te leren dat wat ons raakt, met heel ons hart te ontvangen. Hoe pijnlijk of frustrerend dat soms ook is.

Zelf ervaar ik dat bijvoorbeeld sterk met gevoelens van angst of de perfectionist in mij. In plaats van ernaar te luisteren en er nieuwsgierig naar te zijn, heb ik meestal gewoon zin om die stemmetjes te overroepen en te doen alsof ze er niet zijn. Maar mede dankzij de rouwprocessen die ik heb gekend (en ik voel dat ik dat oprecht kan schrijven), heb ik doorheen de jaren begrepen dat gevoelens niet verdwijnen omdat ik ze niet wil zien. Integendeel. Hoe meer we ze negeren, hoe groter ze worden… Het werkt immers niet als we enkel de aangename willen ontvangen, maar de onaangename niet. Elk gevoel is deel van ons, en heeft ons iets te leren. Loslaten kan dus pas nadat we eerst liefdevol omarmd hebben wat er is. Maar hoe doen we dat dan precies?

Loslaten = aanvaarden in 4 stappen

Denk bijvoorbeeld eens aan een ruzie die je met je partner of een vriend(in) hebt gehad. Of aan onrecht dat je zag op straat. Of een situatie die je bang heeft gemaakt. Of nog veel erger, een dierbare die je bent verloren… Enerzijds voel je wel dat je verder wil nadat het is gebeurd, maar anderzijds kan je die ervaring onmogelijk zomaar uitwissen. Ze blijft als het ware in je systeem hangen. Zeker wanneer het over diepgaande gebeurtenissen gaat, is de wonde diep. Logisch natuurlijk. We zijn mensen en we worden geraakt. Veel meer dan we misschien denken. Soms is er ook geen oplossing (meer) voor een situatie, waardoor het onmogelijk lijkt om zomaar verder te gaan. Dat ervoer ik meermaals (zowel bewust als onbewust) bij de dood van mijn moeder, mijn zus, mijn broer. Die geliefden komen niet meer terug. Maar iemand kan bijvoorbeeld ook het contact met jou verbroken hebben, waardoor je bepaalde zaken niet meer zomaar kan uitpraten.

Hoe moeilijk de situatie ook lijkt, de eerste stap is om te aanvaarden dat ze er is en verschijnt op je pad. De tweede stap is om toe te laten wat het allemaal met je doet. En dan bedoel ik echt álle emoties die deze gebeurtenis bij jou teweegbrengt. Ook diegene die je liever niet wil voelen. De derde stap is om alle tijd nemen om de situatie te begrijpen en de bijhorende gevoelens te omarmen. Als het gaat om een kleine ruzie of iets naars dat je overkwam op straat, zal het natuurlijk niet zo lang duren om je daar overheen te zetten. Maar soms is het een pak moeilijker. Wat het ook is, meestal willen we liefst zo snel mogelijk van eender welk onaangenaam gevoel vanaf. En toch moeten we leren om het daadwerkelijk te doorvoelen en te zeggen dat het er mag zijn. Hoe veel keer we dat ook moeten herhalen.

Dat proces vraagt dikwijls extra hulp of ondersteuning, en het is zo belangrijk dat we die zoeken. Want bij intense emoties zoals pijn of verdriet, kan het soms jaren duren, vooraleer we ze kunnen aankijken en omarmen. Dat heb ik althans zo ervaren. Het is een enorme oefening in geduld, zachtheid en vertrouwen. Maar uiteindelijk komt de vierde stap: het moment waarop je voelt dat er weer wat grond onder je voeten komt. Het moment waarop je aanvaardt dat die situatie heeft plaatsgehad in je leven. Dat je er misschien ook iets uit hebt geleerd. Dat het jou, ondanks alle pijn, nóg meer jezelf maakt dan ervoor. En dan komt er een eerste golf van rust, die zachtjesaan in volume zal toenemen. Je begint te beseffen dat je er nog bent en dat er een manier is om verder te kunnen. Ook al zal je leven misschien nooit meer hetzelfde zijn.

Wat overblijft

Manu Keirse schreef ooit: “Rouwen staat niet gelijk aan afscheid nemen, maar aan anders leren vasthouden”. En dat is exact wat er gebeurt, wanneer je een situatie leert omarmen. Wat overblijft, is niet het feit dat je die ervaring nu uit je leven kan schrappen. Wat overblijft, is een nieuwe verbinding. Een nieuwe verhouding tot wat er is gebeurd, en hoe jij ernaar kijkt. Je creëert als het ware een andere herinnering: een die je met zachtheid kan meedragen in je leven. Een waar je met liefde naar kan kijken, in plaats van alleen maar met pijn of angst of verdriet. Een herinnering die je verrijkt in je verdere leven (op welke manier dan ook), in plaats van een die je alleen maar naar beneden haalt en overspoelt.

Het kan soms jaren duren vooraleer je voelt dat je op een andere manier naar een situatie kan kijken. Ik kan het nu stilaan bij het verlies van mijn broer. Maar het tijdstip is niet zo belangrijk. Het belangrijkste is om te weten dat het kán. Het is een geloof dat ons kan versterken en weer hoop geeft. Net omdat je diep vanbinnen weet dat, wanneer de tijd er rijp voor is, ook jij kan kiezen om te omarmen in plaats van weg te duwen. Misschien met kleine beetjes. En misschien met heel veel hulp. Maar met alle liefde die je in je draagt. Met het omarmen van de situatie komt het loslaten vanzelf. En dát loslaten is niet het achterlaten, maar het koesteren, het eren, het dankbaar zijn voor wat er is geweest en de lessen die het heeft gebracht. Dat is de basis waarmee je verder kan. Dat is wat overblijft. Geen gapende leegte, maar een met liefde omhulde gedenkplaats. Waar die zich ook maar bevindt…